گفتگوی ویژه جام کوردی با دکتر احسان قبول رئیس مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد
هفته جاری هیاتی عالی از دانشگاه فردوسی مشهد با هدف توسعه همکاری‌های دو جانبه میان این دانشگاه و دانشگاهای اقلیم کوردستان عراق سفری به اقلیم کوردستان عراق خواهند داشت و بر اساس برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده علاوه بر دیدار و نشست‌هایی در وزارت عالی اقلیم بازدیدهایی نیز از مراکز آموزشی اقلیم و بویژه دانشگاه صلاح‌الدین اربیل خواهند داشت. به منظور بررسی اهداف این سفر و همچنین آگاهی از فعالیت‌های علمی دانشگاه فردوسی مشهد بویژه آموزش زبان فارسی مصاحبه‌ای با دکتر احسان قبول رئیس مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد داشته‌ایم که در ادامه متن آن را می خوانید.
جام کوردی: دکتر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید متشکریم، لطفا ابتدا خود را معرفی نمایید:
دکتر احسان قبول هستم رئیس مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد.
جام کوردی: هیات شما که قرار است در هفته جاری به اقلیم کوردستان سفر کند از چند نفر تشکیل شده و هدفتان چیست؟
دکتر قبول: هیات ما در سطح بالایی به اقلیم کوردستان سفر می‌کند و سرپرستی آن به عهده جناب آقای دکتر محمد کافی رئیس دانشگاه فردوسی مشهد می‌باشد و همچنین دکتر محمد رضا هاشمی معاون آموزشی دانشگاه فردوسی و خودم نیز به عنوان رئیس مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی این دانشگاه در این هیات حضور دارم. علاوه بر اقدامات و تلاش‌هایی که تاکنون در زمینه آموزش زبان فارسی آغاز کرده‌ایم هدف ما از این سفر همکاری در دیگر زمینه‌های علمی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم که در ادامه گفتگو به آنها بیشتر خواهیم پرداخت.
جام کوردی: پیشینه آغاز همکاری‌های دانشگاه فردوسی مشهد با دانشگاههای اقلیم کردستان عراق به چه زمانی بر می‌گردد؟
دکتر قبول: در سفری که تیرماه سال گذشته (1395) بنده و دکتر هاشمی به اقلیم کوردستان داشتیم چند تفاهم‌نامه با وزارت اموزش عالی و دانشگاههای صلاح‌الدین، دانشگاه سلیمانیه، دانشگاه گرمیان، دانشگاه حلبچه و دانشگاه کویه امضا نمودیم و پس از مراجعه به ایران اقدامات اولیه جهت شروع دوره آموزشی زبان فارسی در دانشگاه فردوسی انجام شده و وارد مراحل اجرایی شد. پس از شروع، دوره‌های آموزشی در چند دانشگاه استقبال خوبی از این پروژه صورت گرفت و بیشتر شهرها و مناطق اقلیم کردستان آمادگی خود را برای توافق بر سر ایجاد مراکز آموزشی و برگزاری دوره‌های آموزش زبان فارسی در اقلیم اعلام کردند. امروز می‌بینیم که در مناطق مختلف اقلیم چندین دوره آموزش زبان فارسی با متد و منابع درسی ما برگزار می‌شود و کتاب‌های آموزشی آثار بنده هستند.
شایان ذکر است که دی ماه سال گذشته پذیرای 23 استاد زبان و ادب فارسی از اقلیم بودیم و دوره‌ای برای آشنایی با متدها و منابع ویژه زبان فارسی بر اساس استانداردهای لازم برای آنها برگزار شد و امروز بر اساس این متدها داوطلبان را آموزش دهیم.
جام کوردی: تفاهمات صورت گرفته تنها در زمینه آموزش زبان فارسی است یا زمینه‌های دیگر را شامل می شود؟
دکتر قبول: همکاری ما در زمینه زبان فارسی با دانشگاههای اقلیم شامل سه بخش می شود. بخش اول که شامل برگزاری دوره‌های آموزش زبان فارسی برای دانشجویان و اساتید و کارمندان دانشگاه است، بخش دوم شامل برگزاری آزمون‌های زبان فارسی است که دوره‌هایی در دانشگاههای صلاح‌الدین و حلبچه تاکنون داشته‌اند و به زودی در دانشگاههای سلیمانیه و کویه نیز برگزار خواهند شد.
بخش سوم نیز به افتتاح رشته ادبیات فارسی باز می‌گردد و در حال حاضر همکاری ما با دانشگاه صلاح‌الدین در این زمینه محدود می‌شود چون تنها دانشگاهی است که رشته ادبیات فارسی دارد اما آمادگی کامل خود را برای افتتاح این کرسی در دانشگاههای سلیمانیه نیز اعلام کرده و حاضریم همه نیازها و امکانات از قبیل منابع و برنامه‌های لازم را به عهده بگیریم.
جام کوردی: بر اساس گفته‌های شما همکاری دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاههای اقلیم کردستان تنها زبان و ادبیات فارسی را در بر می‌گیرد؟
دکتر قبول: بله، تا امروز همکاری ما و دانشگاههای اقلیم کردستان از محدوده آموزش زبان فارسی خارج نشده است، اما در این سفر که ریاست دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان ریاست هیات حضور دارد، دیدارهایی با وزیر آموزش عالی و ریاست دانشگاههای صلاح‌الدین و کویه خواهیم داشت و آنجا آمادگی خود را برای افتتاح شعبه دانشگاهی مشترکی با یکی از دانشگاههای اقلیم کردستان اعلام می‌داریم و همچنین آماده‌ایم دوره‌های دانش افزایی را برای اساتید و دانشجویان برگزار کنیم. در این سفر به دنبال توسعه روابط خود در همه زمینه‌های علمی نیز هستیم.
ما در بخش دیگری از فعالیت‌هایمان در دانشگاه مشهد آماده‌ایم تا دانشجویان خارجی را بپذیریم. برای نمونه در تابستان امسال 13 تن از اساتید و دانشجویان دانشگاه کویه برای سپری کردن دوره‌ای یک ماهه به زبان فارسی میهمان ما هستند.
جام کوردی: دوره آموزش زبان فارسی بر اساس متدهای مرکز آموزشی شما چه خصوصیاتی دارد، از چند مرحله تشکیل شده است و منابع آن کدامند؟ و در پایان چه مدرکی به داوطلبان اعطا می‌شود؟
دکتر قبول: برای یک دانشجوی زبان که با قواعد زبان فارسی آشنا می‌باشد، بر اساس روش‌های آموزشی ما که به کمترین زمان برای یادگیری نیاز دارد در شش ماه می‌توان مراحل ابتدایی، متوسطه و مرحله پیشرفته (C2) را گذراند. اما به دلیل خصوصیات و ویژگی‌های دانشجویان اقلیم و شباهت زبان‌های کردی و فارسی از نظر دستوری و اشتراکات معنایی و ترکیب لغات و ... این زمان برای داوطلب کُردزبان به سه تا چهار ماه کاهش می‌یابد.
جام کوردی: اگر بخواهیم پاسخ شما را کمی بیشتر تحلیل کنیم، بر اساس تجربیات شما، ارتباط زبان کردی و فارسی از نظر دستور و معنا و ادبیات و ذهنیت مشترک گویشوران تا چه اندازه عاملی موثر در یادگیری بهتر زبان فارسی است؟
دکتر قبول: در تجربیات خودم شمار زیادی داوطلب و دانشجوی زبان فارسی را از 32 کشور جهان دیده‌ام، و در چندین کشور هم زبان فارسی تدریس کرده‌ام، با اطمینان می‌گویم نزدیک‌ترین فرهنگ و زبان به فرهنگ زبانی ما، اقلیم کردستان عراق است و تواناترین دانشجویان زبان فارسی را داراست. در میان ابعاد مختلف زبان یکی از عواملی که وجود دارد ارتباط فرهنگی است و این بعد برای دانشجویان کرد ما حل شده است، که این نیز به تاریخ فرهنگ مشترک این دو زبان باز می‌گردد.
جام کوردی: از برنامه و پروژه های جدید خود در زمینه توسعه همکاری و فعالیت بیشتر در اقلیم کردستان برای ما بگوئید؟
دکتر قبول: دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان بین‌المللی ترین دانشگاه ایران و یکی از 5 دانشگاه برتر ایران، وظیفه خود می‌داند با کشور دوست و همسایه خود یعنی عراق و به ویژه اقلیم کردستان همکاری لازم را داشته و همه توان خود را به کار گیرد تا سطح علمی و فنی این کشور ارتقا یابد. بر همین اساس ما همکاری نزدیکی با دانشگاههای عراق و اقلیم کردستان خواهیم داشت.
یکی از زمینه‌هایی که تلاش می‌کنیم تا حدود زیادی مشکلات را در میان دانشگاههای اقلیم کاهش دهیم تحصیل در سطوح فوق لیسانس و دکترا است و به همین منظور برای پذیرفتن دانشجو در دانشگاه فردوسی و اعطای بورسیه به دانشجویان اقدام شده است.
از دیگر اقدامات ما تلاش برای افتتاح کرسی زبان فارسی در بیشتر دانشگاههای اقلیم است، که این امر بیشتر به عنوان نیازی دیده می شود که می‌تواند به دلیل اشتراکات زبان فارسی و کرد وسیله ای شود برای خدمت به زبان و ادبیات کردی و فضای نزدیکی بیشتر فرهنگی را میان ما و کردها ایجاد کند. حتی ما آماده‌ایم که در دانشگاه فردوسی مشهد فرصت مناسب را در اختیار کردزبانان قرار داده و بخش زبان و ادبیات کردی را افتتاح کنیم و همین بنیانی شود برای رشته‌ای جدید در زمینه ادبیات تطبیقی فارسی و کردی. تا بتوانیم به سوی زبانی همگون‌تر و همدلانه‌تر قدم برداریم.
جام کوردی: به عنوان محققی آکادمیک که با زبان و ادبیات کوردی آشنایی دارید، بر اساس معیارهای علمی جایگاه کنونی ادبیات و زبان کوردی را چگونه می‌بینید؟
دکتر قبول: یکی از معیارهای اصلی ظرفیت سنجی هر زبانی تعداد و گستردگی گویشوران آن زبان است که از این منظر زبان کوردی در سطح منطقه‌ای وجهانی درسطح بالایی قرار دارد. یکی دیگر از معیارها به بنیان‌های فرهنگی و تاریخی زبان بر می‌گردد که از این منظر نیز زبان کردی از ادبیات کلاسیک گرفته تا مراحل بعدی و به ویژه دوره معاصر آثار ارزشمند و ویژه‌ای را دارا می‌باشد
به همین دلیل من بر این باورم که زبان کردی ظرفیت‌های بالایی دارد تا بتواند ابعاد و معانی انسانیت، اخلاق و برابری را در بر گیرد.
جام کوردی: با سپاس از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، سخن آخر را به شما می‌سپاریم:
دکتر قبول: فرهنگ مانند رودی است، رودها هرچه به هم نزدیکتر باشند پرآب‌تر و خروشان‌ترند و هر چه از هم دور باشند ضعیف‌تر. فرهنگ ایران و فرهنگ اقلیم کردستان، فرهنگی مشابه است و به نزدیکی و ارتباط بیشتر نیاز دارد و این امر سبب می‌شود که غنای دو فرهنگ را شاهد باشیم و از این طریق هویت مشترک خواهند یافت. به همین دلیل من برای نزدیکی فرهنگ ایران و اقلیم کردستان اهمیت زیادی قائل بوده و آن را ضرورتی تاریخ می‌دانم که می بایست از آن استقبال شود.
http://fa.jamekurdi.com/report-and-discussion/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C-